Những tên gọi này rất quen thuộc với bạn và tất cả chúng ta, mỗi người
sinh ra đều mang một thiên can riêng của mình. Ví dụ bạn sinh năm Nhâm
Thìn, thiên can của bạn là Nhâm.
Trong đó:
- Giáp, Bính, Mậu, Canh, Nhâm là Dương can.
- Ất, Đinh, Kỷ, Tân, Quý là Âm can
Giáp Ất thuộc Mộc ở phía Đông, Bính Đinh thuộc hỏa ở phía Nam, Canh Tân
thuộc Kim ở phía Tây, Nhâm Quý thuộc Thủy ở phía Bắc, Mậu Kỷ thuộc Thổ ở
Trung ương.
Thích nghĩa Thiên can / Can chi
Thiên can là Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý. Theo
thứ tự đó là ẩn chứa quá trình của vạn vật từ lúc manh nha đến khi
trưởng thành, hương vượng cho đến khi lụi tàn và tiêu tan.
- Giáp: Cây cỏ bắt đầu thoát vỏ để đâm chồi
- Ất: Tuy đã thoát khỏi lòng đất nhưng chưa có lá
- Bính: Vạn vật vụt lớn lên nhanh
- Đinh: Vạn vật đâm chồi nảy lộc
- Mậu: Vạn vật tốt tươi
- Kỷ: Vạn vật đã trưởng thành
- Canh: Quả đã bắt đầu được hình thành
- Tân: Quả của muôn vật đều đã viên mãn
- Nhâm: Hạt giống đã chính, sinh mệnh bắt đầu được nuôi đưỡng
- Quý: Trải qua thời kỳ nhất định, vạn vật nãy nhở, sinh mệnh hình thành
Thiên can tương hợp:
- Giáp (Dương mộc), Kỷ (Âm Thổ) hợp hóa Thổ
- Ất (Âm mộc), Canh (Dương kim) hợp hóa Kim
- Bính (Dương hỏa), Nhâm (Dương thủy) hợp hóa Thủy
- Mậu (Dương thổ) Quý (Âm Thủy) hợp hóa Hỏa
Thiên can tương khắc:
- Giáp, Ất Mộc khắc Mậu, Kỷ Thổ
- Bính, Đinh Hỏa khắc Canh, Tân, Kim
- Mậu, Kỷ Thổ khắc Nhâm, Quý Thủy
- Canh, Tân Kim khắc Giáp Ất Mộc
- Nhâm, Quý Thủy khắc Bính, Đinh Hỏa
Thiên can tương xung
- Giáp Canh tương xung, Ất Tân tương xung, Nhâm Bính tương xung, Quý Đinh tương xung, Mậu Kỷ Thổ ở giữa, do đó không xung.
- Giáp thuộc Dương Mộc, là phía Đông, Canh thuộc Dương Kim, là phía
Tây, Dương và Dương cùng loại đẩy nhau, Kim và Mộc tương khắc, hơn nữa
cả hai có phương vị trái ngược, do đó là tương xung. Tương xung của các
can còn lại suy diễn tương tự.
Thiên can tương sinh
- Dương sinh Âm, Âm sinh Dương chính là ấn:Giáp Mộc sinh Bính
Hỏa, Ất Mộc sinh Đinh Hỏa, Bính Hỏa sinh Mậu Thổ, Đinh Hỏa sinh Kỷ Thổ,
Mậu Thổ sinh Canh Kim, Kỷ Thổ sinh Tân Kim, Canh Kim sinh Nhâm Thủy, Tân
Kim sinh Quý Thủy, Nhâm Thủy sinh Giáp Mộc, Quý Thủy sinh Giáp Mộc, Quý
Thủy sinh Ất Mộc.
- Dương sinh Dương, Âm sinh Âm là Thiên ấn: Giáp Mộc sinh Đinh
Hỏa, Ất Mộc sinh Bính Hỏa, Bính Hỏa sinh Kỷ Thổ, Đinh Hỏa sinh Mậu Thổ,
Mậu Thổ sinh Tân Kim, Kỷ Thổ sinh Canh Kim, Canh Kim sinh Quý Thủy, Tân
Kim sinh Nhâm Thủy, Nhâm Thủy sinh Ất Mộc, Quý Thủy sinh Giáp Mộc
